ពាក្យលំនាំ
ម៉ាកាបាយឬ មរណសាក្សីនៃប្រជាជនអ៊ីស្រាអែល ភាគទី១
ចាប់ពីឆ្នាំ ៣៣៣ មុនគ.ស.ព្រះបាទអឡិចសង់ជាស្តេចស្រុកម៉ាសេដូន នាំកងទ័ពទៅវាយដណ្តើមយកដែនដីនៃមជ្ឈិមបូព៌ាទាំងមូល គឺចាប់តាំងពីប្រទេសក្រិករហូតដល់ប្រទេសឥណ្ឌា។ អារ្យធម៌ និងសាសនារបស់ជនជាតិក្រិក បានសាយភាយគ្រប់តំបន់ទាំងនោះ។ ក្រោយពីព្រះបាទអឡិចសង់ចូលទិវង្គត (៣៣៣)ស្រុកយូដាទៅជាអាណាខេត្តមួយនៃរាជាណាចក្រស្រុកអេស៊ីប។ ស្តេចស្រុកអេស៊ីបក៏អនុញ្ញាតឲ្យប្រជាជនយូដាកាន់តាមប្រពៃណីរបស់បុព្វបុរស និងតាមគម្ពីរវិន័យរបស់លោកម៉ូសេ ដែលព្រះរាជាយកមកធ្វើជាច្បាប់រដ្ឋសម្រាប់ពួកគេ។
នៅឆ្នាំ១៩៨ មុនគ.ស ស្រុកយូដាធ្លាក់ទៅជាអាណាខេត្តមួយនៃរាជាណាចក្រស៊ីរីវិញ។ នៅឆ្នាំ១៧៥ មុនគ.ស ព្រះបាទអន់យូគូស-អេពីផាន ឡើងគ្រងរាជ្យនៅស្រុកស៊ីរី។ ស្តេចចង់បង្ខំឲ្យប្រជាជនយូដាកាន់តាមអរិយធម៌ និងតាមសាសនាក្រិក។ នៅឆ្នាំ១៦៧ មុនគ.ស ស្តេចបញ្ជាឲ្យប្រហារជីវិតអស់អ្នកដែលនៅតែគោរពតាមវិន័យរបស់លោកម៉ូសេ។ ពេលនោះ មានជនជាតិយូដាជាច្រើន សុខចិត្តធ្វើតាមបញ្ជារបស់ស្តេច តែមានអ្នកខ្លះស៊ូប្ដូជីវិត ដើម្បីកាន់តាមធម្មវិន័យនោះតទៅទៀត។ អ្នកខ្លះនាំគ្នាបះបោរប្រឆាំងនឹងស្ដេច ហើយប្រយុទ្ធទាមទារយកឯករាជ្យមកជូនប្រជាជនរបស់ខ្លួនវិញ។
ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះមានរៀបរាប់ក្នុងកណ្ឌ «មរណសាក្សីនៃជនជាតិអ៊ីស្រាអែល» ដែលហៅថា «កណ្ឌម៉ាកាបាយ» តាមឈ្មោះលោកយូដា ជាយុទ្ធជនម្នាក់ដ៏អង់អាចក្លាហាន។
ក្នុងកណ្ឌទីមួយដែលចែងជាភាសាហេប្រឺ ប្រែជាភាសាក្រិក មានរៀបរាប់អំពីព្រះបាទអន់ទីយូគូស-អេពីផាន និងស្តេចឯទៀតៗធ្វើទុក្ខបុកម្នេញប្រជាជនយូដាចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៧៥ មុនគ.ស. រហូតដល់ជនជាតិយូដាដណ្តើមយកឯករាជ្យបាននៅឆ្នាំ១៣៥។
- លោកយូដាម៉ាកាបាយប្រយុទ្ធនឹងនាយទាហាននៃកងទ័ពនៃជនជាតិស៊ីរី : លោកលីស្សា លោកបាកឃីដែស និងលោកនិកាន័រ ពីឆ្នាំ១៦៦ ដល់ឆ្នាំ១៦០។
- កាលលោកយូដាបាត់បង់ជីវិតក្នុងសមរភូមិ លោកយ៉ូណាថានជាបងវាយខ្មាំងសត្រូវតទៅទៀត (ឆ្នាំ១៦០-១៤០)។ ប៉ុន្តែ លោកធ្វើនយោបាយជាងការពារសាសនា។ ព្រះបាទអឡិចសង់បាឡាសតែងតាំងលោកឲ្យធ្វើជាមហាបូជាចារ្យ តែលោកទ្រីផូនជាមេទ័ពស៊ីរីលួចសម្លាប់លោក នៅឆ្នាំ១៤២។
- លោកស៊ីម៉ូនជាបង បន្តការប្រយុទ្ធ (១៤២-១៣៤)។ ព្រះបាទដេមេទ្រីយ៉ូតែងតាំងលោកឲ្យធ្វើជាមហាបូជាចារ្យ។ លោកវាយប្រយុទ្ធទាមទារឯករាជ្យជាតិ។ លោកយ៉ូហានអ៊ីរកនជាបុត្រ នឹងស្នងរាជ្យ។ ពូជពង្សរបស់លោកស៊ីម៉ូនមានព្រះនាមថា ស្តេច «អាសមូនេអាំង»។
កណ្ឌ «មរណសាក្សីនៃជនជាតិអ៊ីស្រាអែល» មានសារសំខាន់ធ្វើឲ្យស្គាល់ប្រវត្តិប្រជាជនយូដា នៅសតវត្សទី២ មុនគ.ស.នោះ។ មានគម្ពីរជាច្រើនដែលជួយពន្យល់ពីគម្ពីរដានីអែល (ដន ៧‑១២)។
